روزنامه آمریکایی کولومبوس دیسپچ (Columbus Dispatch) در کاریکاتوری، نقشه خاورمیانه را ترسیم کرده است که در آن روی ایران یک درپوش فاضلاب گذاشته اند و کل ایران را در قالب یک مجرای فاضلاب به تصویر کشیده.

اين بود كه انگليسي‌‌ها تصميم گرفتند كار بحرين را كه سالها مانند استخواني در گلوي ايشان گير كرده و برپايه هيچ قرارداد و پيمان رسمي از ايران جدا نشده بود و حتي در دوران نخست‌وزيري دكتر اقبال در لايحه بودجه كل كشور، آن جا را « استان چهاردهم!» ناميده بودند يكسره كنند، و يك شيخ‌نشين كوچك و بظاهر مستقل ولي زير سلطه خود، پديدآورند. 
تا آن زمان، معمولاً رفت و آمد ايرانيان به بحرين و بحريني‌ها به ايران، نيازي به گذرنامه نداشت و رواديد نمي‌خواست و حتي بهاي تمبر پست از ايران به بحرين نيز همانند بهاي تمبر پست براي پاكت‌‌هاي شهري داخلي ايران حساب مي‌شد. 
اسفنديار بزرگمهر دركتاب خود مي‌نويسد: 
«... نظر انگليسي‌‌ها از روز اول راجع به بحرين اين بود كه بحرين مستقل شود ولي ايران بحرين را استان چهاردهم مي‌خواند، و سالها ادعا مالكيت آن را داشت. انگليسي‌ها كه تازه به دليل همكاري با امريكايي‌ها نفوذ خود را در خليج فارس كم كرده بودند، نمي‌خواستند ايران كه كرانه وسيعي در خليج فارس دارد، در اين طرف خليج هم نفوذي داشته باشد. 
براي اينكه صورت قانوني به اين جدايي بدهند، «سرويليام لوس» Sir William Loos مأمور بلندپايه وزارت خارجه انگلستان چندبار بي‌سر و صدا به ايران آمد، و با مقامات گوناگون از جمله محمد‌رضا شاه ديدار كرد. از سوي دولت ايران «خسرو افشار» مأمور گفتگوها و برنامه‌ريزي با او شد، و به زودي مسئله بسيار ساده و آسان توسط رده‌هاي بالاي هر دو كشور حل شد! 

دشواري مهم آن بود كه چگونه صورت ظاهر داستان را به شيوه‌اي بيارايند و سر و سامان دهند كه هنگامي كه مسئله آفتابي شد، مردم ايران از جدا شدن بخشي از خاك كشورشان دچار شوك و ناراحتي نشوند و نگويندكه چگونه شد كه «استان چهاردهم» را از دست داديد؟ 

از:

طی هفته‌های اخیر بحث حضور منافقین در خاک جمهوری آذربایجان و حمایت‌های لجستیکی و مالی این کشور از گروه‌های برانداز و ضد منافع جمهوری اسلامی ایران واکنش سخنگوی وزارت امور خارجه ایران را سبب شد. این در حالی است كه بحث در باب اقدامات ضدایرانی جمهوری آذربایجان تازگی ندارد و بارها مطرح شده و در سوی دیگر، تهران نیز رسماً به کشورهای همسایه در خصوص تبعات اقداماتی از نوع اسکان منافقین در خاک خود بر روابط دو سویه و مثبت‌شان با تهران هشدار داده است.

 اصولا" یكی از متغیرهای اصلی در شكل گیری روابط میان كشورها بر پایه عوامل جغرافیایی و ژئوپلیتیكی استوار است، امری که در یك بستر زمانی متغیرهای تاریخی و حتی فرهنگی را نیز تحت تأثیر قرار میدهد. ویژگی مهم نقش متغیرهای ژئوپلیتیك در شكل گیری روابط میان كشورها دیر پا بودن و ثبات آن در طول زمان است، این امر برخلاف نقش متغیرهای سیاسی است كه در طول زمان دچار تغییر و دگرگونی میشوند.

در واقع روابط مبتنی بر متغیرهای ژئوپلیتیك بر پایه جغرافیا و روابط مبتنی بر سیاست مبتنی بر عوامل ایدئولوژیك، حزبی، جناحی و گاه حتی بر پایه عناصر و اندیشههای سیاسی شكل می گیرند، لذا تفاوت عمده آنها دیرپایی اولی در برابر گذرا بودن دومی است. با توجه به این ویژگیهاست كه تنظیم روابط خارجی و برقراری روابط دوستانه میان كشورها بر مبنای مؤلفههای ژئوپلیتیك میتواند موجب صلح و ثبات پایدار در میان كشورهای همسایه شود.